برادران در قیامت (قرآن)خداوند در قرآن صحنه‌هایی از قیامت را بیان کرده است، یکی از این صحنه‌ها جایی است که برادر حتی از برادر خود هم فرار می‌کند. یا جایی است که مجرمان برای رهایی از عذاب به فدا نمودن برادر خود در روز قیامت، علاقه دارند. ۱ - فرار برادر از برادرشدت و سختی روز قیامت به نحوی که انسان حتی از کسان و نزدیکانش هم می‌گریزد. یوم یفر المرء من اخیه.در آن روز كه انسان از برادر خود مى‌گريزد. یوم یفر المرء من اخیه و امه و ابیه و صاحبته و بنیه، این آیه به شدت روز قیامت اشاره می‌کند، شدت آن روز به حدی است که اقربای انسان و نزدیکانش که یک روز طاقت فراقشان را نداشت و آنها را یاور و بازوی خود در زندگی می‌پنداشت، و همواره به آنان پناه می‌برد، امروز از همه آنان می‌گریزد، برای اینکه شدت آن چنان احاطه می‌کند که نمی‌گذارد آدمی به یاد چیزی و کسی بیفتد، و اعتنایی بغیر خود کند، حال غیر خودش هر که می‌خواهد باشد، آری بلا و مصیبت وقتی عظیم باشد و شدت یابد، و بر آدمی چیره گردد، آن چنان آدمی را به خود جذب می‌کند که از هر فکر و تلاشی منصرفش می‌سازد. دلیل بر این معنا آیه بعدی است که می‌فرماید: لکل امرئ منهم یومئذ شان یغنیه، یعنی برای هر فردی از ایشان، به قدر کفایت که نگذارد به چیز دیگری بیندیشد گرفتاری هست. ۲ - علاقه به فدا نمودن برادرمجرمان به فدا نمودن برادر خود در روز قیامت، برای رهایی از عذاب علاقه دارند: یبصرونهم یود المجرم لو یفتدی من عذاب یومـئذ ببنیه• ... واخیه. آنها را نشانشان می‌دهند (ولی هر کس گرفتار کار خویشتن است)، چنان است که گنهکار دوست می‌دارد فرزندان خود را در برابر عذاب آن روز فدا کند، و همسر و برادرش را. در روز قیامت همه به خود مشغولند، و هر کس در فکر نجات خویش است، نه اینکه دوستان صمیمی خود را در آنجا نشناسند، بلکه مخصوصا، دوستانشان را به آنها نشان می‌دهند در عین حال هر کس گرفتار کار خویشتن است (یبصرونهم). مساله این است که هول و وحشت بیش از آن است که بتواند به دیگری بیندیشد. و در ادامه همین سخن و ترسیم آن صحنه وحشتناک می‌افزاید: وضع چنان است که، گنهکار دوست می‌دارد فرزندان خود را در برابر عذاب آن روز فدا کند (یود المجرم لو یفتدی من عذاب یومئذ ببنیه). نه تنها فرزندانش بلکه دوست دارد، همسر و برادرش را نیز بدهد (و صاحبته و اخیه). و همچنین فامیل و قبیله‌ای که به آن تعلق داشت و از او حمایت می‌کرد" (و فصیلته التی تؤویه). بلکه تمام کسانی را که در روی زمین هستند همگی را فدا کند تا مایه نجاتش شود (و من فی الارض جمیعا ثم ینجیه). آری به قدری عذاب خدا در آن روز هولناک است که انسان می‌خواهد عزیزترین عزیزان را که در چهار گروه در اینجا خلاصه شده‌اند (فرزندان، همسران، برادران، و فامیل نزدیک که یار و یاور او هستند) همه را برای نجات خود فدا کند، نه فقط آنها بلکه حاضر است تمام مردم روی زمین برای رهایی او از عذاب قربانی شوند! ۳ - پانویس۴ - منبعمرکز فرهنگ و معارف قرآن، فرهنگ قرآن، ج۶، ص۱۸۷، برگرفته از مقاله «برادران در قامت». |